Wstępne i okresowe badania lekarskie pracowników
Profilaktyczna ochrona zdrowia pracowników jest jednym z podstawowych zadań nałożonych na pracodawcę. Celem profilaktycznej ochrony zdrowia jest uchronienie pracownika przed czynnikami, które mogłyby wpłynąć niekorzystnie na jego ogólny stan zdrowia, spowodować pogorszenie dotychczasowego stanu zdrowia lub w skrajnym przypadku doprowadzić pracownika do ciężkich schorzeń lub choroby zawodowej. Dopuszczenie pracownika do wykonywania pracy na określonym stanowisku na podstawie aktualnego okresowego orzeczenia lekarskiego, które było oczywiście błędne, może stanowić zewnętrzną przyczynę wypadku.[1]
Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne może poszerzyć ich częstotliwość lub zakres o dodatkowe specjalistyczne badania, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia pracownika.
Badanie lekarskie pracownika polega na przeprowadzeniu weryfikacji, czy pracownik może wykonywać pracę na danym stanowisku w określonych narażeniach, bez uszczerbku dla zdrowia. Badania lekarskie dzielą się na badania wstępne i okresowe (art. 229 k.p.[2]). Wstępnym badaniom lekarskim podlegają wszystkie osoby przyjmowane do pracy. Badaniom takim powinni być także poddani pracownicy młodociani przenoszeni na nowe stanowiska pracy oraz inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub uciążliwe warunki pracy. Pracodawca powinien kierować również pracowników na tzw. okresowe badania lekarskie.[3]
Nie wolno mu dopuścić do wykonywania pracy, bez orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku, osób wracających do pracy po chorobie trwającej dłużej niż 30 dni.
Ponadto pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest obowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie także:
· po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami,
· po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.
[1] Wyrok Sądu Najwyższego z 18.08.1999 r. II UKN 89/99, OSNAPiUS 2000, nr 20, poz. 762.
[2] Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz.U. 1974, Nr 24, poz. 141 ze zm.
[3] M. Jankowska, Obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony zdrowia pracowników, „Gazeta Prawna” 2001, nr 51-52, s. 16.